Weet wat je eet!

Er zijn dingen die op elke verpakking van voedingswaren moeten worden. Allereerst wat erin zit natuurlijk. Daarnaast moet je ook altijd kunnen zien hoeveel grammen, liters en/of stuks er in de verpakking zitten (inhoud), hoe je het product moet bereiden (de gebruiksaanwijzing), hoe je het moet bewaren (het bewaaradvies) en tot welke datum je het betreffende product kunt bewaren (de houdbaarheidsdatum).

Ingrediëntendeclaratie

Producenten zijn daarnaast verplicht om alle ingrediënten die zijn gebruikt voor de bereiding van het betreffende product op de verpakking te vermelden. In deze zogeheten ingrediëntendeclaratie staan de producten in volgorde van afnemende hoeveelheid. Het ingrediënt waarvan het meest is gebruikt, staat als eerste vermeld.

Door de ingrediëntendeclaratie te bestuderen krijg je vaak een goede indruk van het product. Stel, je koopt een krentenbrood en de drie eerstgenoemde ingrediënten in de ingrediëntendeclaratie zijn achtereenvolgens krenten, tarwemeel en water. Dat betekent dat je een rijk gevuld krentenbrood voor je hebt liggen. Staan tarwemeel en water vóór de krenten, dan zou het wel eens een brood kunnen zijn waarin je naar de krenten moet zoeken...

In veel ingrediëntendeclaraties kom je ook hulpstoffen tegen. Het kan daarbij gaan om bijvoorbeeld kleur-, geur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen. Conserveringsmiddelen worden gebruikt om producten langer houdbaar te maken. Hulpstoffen worden vaak aangeduid met een E-nummer. Het E-nummer duidt erop dat de betreffende hulpstof is getest op veiligheid en door de Europese Unie is goedgekeurd.

Voedingswaardedeclaratie

In de buurt van de ingrediëntendeclaratie staat meestal de voedingswaardedeclaratie vermeld. Deze geeft aan hoeveel energie, koolhydraten (suikers), vet (verzadigd/onverzadigd) en eiwit een product bevat. Meestal wordt de hoeveelheid van deze voedingsstoffen weergegeven per 100 gram of 100 milliliter van het betreffende product. Ook een vermelding van de hoeveelheid van de betreffende voedingsstof per stuk of portie komt regelmatig voor. De voedingswaardeaanduiding geeft daarnaast wel eens informatie over de hoeveelheid vitamines, mineralen en voedingsvezels.

Hoe gezonder een product is, hoe uitgebreider de voedingswaardedeclaratie vaak is. Zo staan op dieethalvarines en dieetmargarines bijvoorbeeld ook de soorten vet uitgesplitst (in verzadigd, meervoudig onverzadigd en enkelvoudig onverzadigd). 

Dieetinformatie

Volg je een bepaald dieet vanwege een intolerantie of overgevoeligheid voor bijvoorbeeld gluten of lactose, een ziekte, aandoening of uit overtuiging (denk aan vegetariërs), dan heb je niet altijd voldoende aan wat er op het etiket staat om een goede keuze te maken. Er zijn wel speciale symbolen (zoals de doorgestreepte aar op glutenvrije producten), maar dat is lang niet altijd het geval. Vaak moet je toch nog andere wegen bewandelen om te achterhalen of het product dat je graag mee naar huis zou nemen voldoet aan jouw specifieke voedingseisen. Een (sport)diëtist kan je hierbij heel goed helpen. Bovendien zijn er tegenwoordig apps op de markt waarmee je door middel van het scannen van de streepjescode kunt achterhalen of het product past binnen jouw dieet. Reuzehandig!

Gezondheidsclaims

Je ziet het steeds vaker op verpakte voedingsmiddelen: gezondheidsclaims. Vaak zijn ze heel algemeen van aard: “Dit verkleint het risico op hart- en vaatziekten.” Ook vermeldingen van toevoegingen die een gunstig effect hebben op het cholesterolgehalte vallen hieronder. Andere hebben betrekking op een specifieke doelgroep, zoals kinderen: “Dit product bevordert de ontwikkeling en groei van kinderen.” Sommige claims zijn nogal vaag en meer dan eens ontbreken harde bewijzen.

De Europese Unie is bezig de gezondheidsclaims op verpakkingen van levensmiddelen aan een strenge procedure te onderwerpen. Als gevolg hiervan verdwijnen veel claims die niet waargemaakt kunnen worden door de fabrikanten.

Nutteloze informatie

Ondanks de vrij strikte wetgeving over wat wel en niet mag op etiketten en verpakkingen, zijn fabrikanten soms toch geneigd om hun verpakkingen te voorzien van allerlei beweringen en logo’s die jou op het verkeerde been kunnen zetten. Als jij het product maar in je winkelwagentje legt, lijkt alles geoorloofd. Zo staat er op bepaalde zakken drop dat er geen vet in zit. Wat juist is, want in drop zit nooit vet! De vermelding op een pak sinaasappelsap dat het product vitamine C bevat, is van net zo veel waarde. Pindakaas zonder cholesterol is ook nogal logisch, want cholesterol zit alleen in dierlijke producten. 

Ook de vermeldingen over het vet- en suikergehalte zijn soms onbruikbaar. Bij vet is lang niet altijd duidelijk om welke soort het gaat en dat kan een groot verschil maken. Soms kiezen fabrikanten er heel slim voor om verschillende suikersoorten apart te vermelden, waardoor het totale suikergehalte niet zo hoog lijkt. Of ze zetten op de verpakking: “Bevat alleen vruchtensuiker.” Het klinkt gezond, maar het blijft gewoon suiker!

Wees kritisch

Het moge duidelijk zijn: wees kritisch als het om je boodschappen gaat en kijk verder dan wat er in schreeuwerige slogans op de verpakking staat. Bij twijfel of een dringende wens om meer informatie kun je altijd contact opnemen met de fabrikant. Als het goed is, staat die in ieder geval altijd op de verpakking vermeld.

Bron: Carlien Harms-Aris & Tiny Geerets, Sportvoedingsatlas, Arko Sports Media, Nieuwegein

Foto: Shutterstock

Publicatiedatum: 23-11-2015